אין דער הײַנטיקער טאָפּלטער סדרה ווערט ווײַטער דערציילט וועגן דעם בנין־המישכּן. משה האָט צונויפֿגערופֿן די ייִדן און געוואָרנט זיי, אַז זיי טאָרן נישט טאָן שבת קיין מלאָכה. צוליב דעם הייסט די פּרשה "ויקהל" — "און ער האָט זיי פֿאַרזאַמלט". די ייִדן האָבן שוין געוווּסט, אַז שבת טאָר מען נישט אַרבעטן; ווי עס דערקלערן די חז״ל, איז דער חידוש באַשטאַנען אין דעם, וואָס משה האָט זיי געוואָרנט, אַז אַפֿילו אַזאַ הייליקע מלאָכה, ווי דאָס אויפֿבויען דעם מישכּן, מוז מען אויספֿירן בלויז אין דער וואָכן.
די כּהנים האָבן געטאָן זייער עבֿודה אינעם מישכּן, אַרײַנגערעכנט שבת. אָן דעם מישכּן וואָלטן זיי נישט געטאָרט עס טאָן — דערפֿאַר וואָלט מען געקאָנט זיך משער זײַן, אַז דאָס עצם־שאַפֿן דאָס דאָזיקע הייליקע אָרט איז אַפֿילו אַ וויכטיקערע עבֿודה, וואָס צוליב איר מעג מען אַפֿילו מחלל־שבת זײַן. כּדי צו דערקלערן, אַז אַזאַ סבֿרא איז נישט ריכטיק, האָט משה פֿאַרזאַמלט דאָס גאַנצע פֿאָלק.
דערנאָך, האָט משה איבערגעגעבן די פֿאַרזאַמלטע ייִדן, וועלכע זאַכן זיי דאַרפֿן ברענגען, כּדי אויפֿצושטעלן דעם מישכּן. דער עולם האָט געבראַכט מער ווי גענוג נייטיקע מאַטעריאַלן, און משה רבינו האָט זיי געזאָגט זיך אָפּצושטעלן.
ווײַטער גייט אין דער פּרשה אַ רייד וועגן דעם, ווי אַ גרופּע באַגאַבטע בעל־מלאָכות האָבן מיט גרויס חכמה קאָנסטרויִרט און צונויפֿגעשטעלט אַלע טיילן פֿונעם מישכּן. משה האָט אויפֿגעשטעלט און צוגעגרייט די גאַנצע קאָנסטרוקציע, געזאַלבט עס מיט אייל, און דורכגעפֿירט אַ ספּעציעלן ריטואַל פֿאַר אַהרנען און אַהרנס זין, נאָך וועלכן זיי און זייערע אייניקלעך זענען אויף אייביק געוואָרן כּהנים.
בײַם סוף פֿון דער הײַנטיקער טאָפּלטער סדרה ווערט דערציילט, ווי אַ וואָלקן פֿון דער הייליקער שכינה האָט צוגעדעקט דעם מישכּן, ווײַזנדיק, אַז דאָס הייליקע אָרט איז געשאַפֿן און צוגעגרייט געוואָרן ווי געהעריק. דער וואָלקן האָט דאָרטן תּמיד גערוט בײַטאָג, במשך פֿון אַלע ייִדישע נסיעות אינעם מידבר, און בײַנאַכט האָט אינעם מישכּן געברענט אַ מיסטיש פֿײַער — אויך אַ סימן פֿון דער שכינה־אַנטפּלעקונג.

צוויי גרויסע ייִדישע מוזיק־פֿעסטיוואַלן

אין פֿירט, דײַטשלאַנד, קומט פֿאָר איינער פֿון די גרעסטע קלעזמער־פֿעסטיוואַלן אין דער דײַטשער שטאָט פֿירט, פֿונעם 9טן מאַרץ ביזן 18טן מאַרץ. דאָס יאָר, וואָס איז דאָס 13טע פֿונעם פֿעסטיוואַל, וועלן 125 מוזיקער פֿון 15 לענדער זיך באַטייליקן אין 30 קאָנצערטן אינעם "אינטערנאַציאָנאַלן קלעזמער־פֿעסטיוואַל פֿירט". עס וועלן אויך פֿאָרקומען טאַנץ־ און מוזיק־וואַרשטאַטן און פֿילם־פּרעזענטאַציעס. גיט אַ קוק אויף דער וועבזײַט: http://www.klezmer-festival.de


דער "ייִדיש־פֿעסט" אין מאָסקווע איז געשאַפֿן געוואָרן פֿון אַנאַטאָלי פּינסקי אין 2005. אין "פֿאָרווערטס" האָבן מיר דעמאָלט אים אינטערוויויִרט. נאָך זײַן פֿרי־צײַטיקן טויט אין 2006, האָבן זײַנע צוויי טעכטער אַנאַ און זויאַ איבערגענומען די לייצעס און פֿירן הײַנט אָן מיטן פֿעסטיוואַל לכּבֿוד זײַן אָנדענק. פֿון אַנאַ פּינסקי האָבן מיר באַקומען דעם ווײַטערדיקן באַריכט.
"ייִדיש־פֿעסט איז דער ערשטער אינטערנאַציאָנאַלער ייִדישער קלעזמער־פֿעסטיוואַל אין מאָסקווע, און דער גרעסטער אין רוסלאַנד. ׳ייִדיש־פֿעסט׳ האָט צוזאַמענגעבראַכט די בעסטע קלעזמאָרים פֿון דער וועלט, דאָס יאָר — פֿון בעלאַרוס, מאָלדאָווע, לעטלאַנד, פֿינלאַנד, ענגלאַנד, דײַטשלאַנד, עסטרײַך, ישׂראל, קאַנאַדע און די פֿאַראייניקטע שטאַטן. די קאָנצערטן קומען פֿאָר אין די פּאָפּולערסטע זאַלן אין דער שטאָט ווי ׳דאָס מאָסקווער אינטערנאַציאָנאַלע הויז פֿון מוזיק׳, און די קלובן ׳איקראַ׳ און ׳מילק׳. די צאָל מענטשן אין עולם איז געוואַקסן פֿון 200 אין 2005 ביז 3,000 אין 2011.

רעדאַקציע